Ja, natuurlijk, hij was een God… en er zijn anderen die minder gek
en ontzagwekkend zijn. Met hun priesters,
en, zou ik nog willen zeggen, met hun heiligen.
Arme heiligen, gekweld door bekende
pijnen, met de vreselijke plicht
om er te komen, zonder al te veel aardbevingen,
het einde van de maand te halen, om
de luttele langverwachte lires terug op zak te krijgen:
griffiers, ambtenaren, hefbomen
van een feest, om voor te leven en voor te sterven.
Blij je een paar nieuwe schoenen te laten zien ,
een goed aanbouwblokje voor de civiele
gevel van het huis, een mooie sjaal voor kerstmis
voor de vrouw: maar van binnen,
achter die kinderlijke hartslag,
die moeilijkheid, meten ze je met de meetlat
van hun geloof, van hun offer.
Ze zijn onbuigzaam, ze zijn somber,
in hun oordeel : wie een pij
aan heeft, kan jou niet vergeven.
Je kunt geen kruimel van ze verwachten
van medelijden: niet omdat Marx het leert,
maar vanwege hun god van de liefde,
elementaire overwinning van het goede op het kwade,
wat in hun daden zit. Maar zoals in de witheid
van de esthetische god van de zee, vormloze vorm, een
irrationele mengeling van vreugde en pijn,
maakt de ondoorzichtigheid van het gips wit, de norm
die devalueert … dus het werd rood in het rood
van de andere God – degene die de wereld
transformeert, de toekomst en de onomkoopbare –
het bloed van Stalins dagen…
Niets komt terug. Zelfs niet de existentiële
paradox, waarin, vruchtbaar-dor,
bijna iedereen die ik ken leeft:
geschoolde bourgeois, experts in essentiële
infrastructuren, geesten in het woud
van de wereldlijkheid, van de cultuur:
om de pure avonden van Piazza del Popolo te bevolken,
van de nieuwe wijken buiten de oude muren,
van het centrum waar de stad wegzinkt
in precieus glinsterende, smerige steegjes …
Gecapituleerd genie, met de vier botten
in elegante gewaden, het draagt
een vastberaden gezicht, waarachter men
wat kan vermoeden; in de cafés, overdag,
in de lounges, ‘s avonds: maar het zoekt
tevergeefs in het aangezicht van de ander
naar een beeld van de oude hoop: en als je
ergens hoop constateert , is het onbetwistbare hoop,
gevangen in de cirkel van vraag en aanbod.
De blik is als een kramp
van inwendige wonden die levenloos,
lui, ontevreden maken, leiden tot een staking
der gevoelens, een schuldige stilstand
van het geweten, een krankzinnige vrede,
die onze dagen grijs en tragisch maakt.
Dus als ik diep in de ziel kijk
van de scharen individuen die
in mijn tijd leven, dichtbij of niet ver weg,
zie ik dat van de duizend mogelijke heiligschennissen
die elke natuurlijke religie
kan opsommen, er één altijd opverblijft:
altijd, in iedereen, is er de lafheid.
Een eeuwig gevoel – een vorm
van het gevoel – fossiel, onveranderlijk,
die zijn sporen nalaat in elk ander
direct of indirect gevoel .
Het is die lafheid die de niet-religieuze man maakt.
Het is als een diepe belemmering
die de kracht van de mens wegneemt uit het hart,
de warmte uit het redeneren,
dat het doet denken aan de goedheid
als aan een zuiver gedrag,
aan medelijden als aan een pure norm.
Het kan hem soms woest maken,
maar het maakt hem altijd voorzichtig:
dreigen, oordelen, ironiseren, luisteren,
maar hij is altijd, innerlijk, bang.
Er is niemand die aan deze angst ontsnapt.
Daarom is niemand echt vriend of vijand.
Niemand weet hoe je ware passie moet voelen:
elk licht ervan wordt onmiddellijk verduisterd
als door berouw of berusting
in die oude lafheid, in dat mysterieuze
hormoon dat door de eeuwen heen is gevormd.
Ik herken het altijd in elke man.
Ik weet heel goed dat het niets anders is dan
levensonzekerheid , een oude economische angst:
dat was de regel van ons dierenleven
en is nu opgenomen in deze arme
samenlevingen van ons: die wordt verdedigd,
wanhopig, die zich nestelt in waar
er een minimum is aan rust: in het bezit.
En elk bezit is hetzelfde: van in de industrie
tot op het kleine veld, vanop het schip tot in de kar.
Daarom is lafheid in alles hetzelfde:
zoals het is bij de grijze oorsprong
of in laatste grijze dagen van elke beschaving …
Zo is mijn natie teruggekeerd naar haar
beginpunt, in de toevlucht van de goddeloosheid.
En wie nergens in gelooft, heeft geen geweten
en regelt het. Hij heeft zeker geen spijt,
zij die in niets geloven én katholiek zijn,
weten dat ze genadeloos ongelijk hebben.
Met behulp van provinciale moordenaars,
vulgair tot in het diepst van hun hart,
in hun dagelijkse chantage en oneer ,
hij wil elke vorm van religie doden,
onder het onreligieuze voorwendsel ze te verdedigen: hij
wil, in de naam van een dode God, meester zijn.
Hier, tussen de huizen, de pleinen, de straten vol
laagheid, van de stad in wiens huizen
deze nieuwe geest leeft die beledigt
die niet gelooft-weiger ik
nu te leven. Er is niets meer
dan natuur – waarin het wordt uitgegoten
alleen de aantrekkingskracht van de dood – niets
rest er van deze menselijke wereld waar ik van hou.
Alles doet me pijn: deze mierenbrij
die slaafs elke aanroeping opvolgt
waarmee hun meesters hen wil roepen
die achteloos de meest beruchte gewoontes
adapteren van het voorbestemde slachtoffer;
het grijs van de kleren op de grijze straten;
de grijze gebaren waarmee het de stilte
lijkt af te drukken van het kwaad dat het binnendringt;
het wemelt rond een illusoir welzijn ,
als een kudde rond wat korrels voer;
de regelmaat van het getij, zodat
de straten en woestijnen elkaar afwisselen,
geordend door de geobsedeerde anonieme
eb en vloed van de noodzaak aan stilstand;
zwermen naar de sombere bars, de sombere bioscopen,
het hart gaf zich grimmig over aan het hier…
En rond dit interne domein
van vulgariteit, de stad die afbrokkelt en zich
opstapelt, Braziliaans of Levantijns,
zoals het voortschrijden van een melaatsheid
die dronken wordt van de dood op de lagen
der humane, christelijke of Griekse tijden,
en het brengt ons stormen van flatgebouwen,
bloed van galkleurige loten of braaksel,
zonder gevoel, geen ademnood, geen vrede;
de ziel op elk moment, – met de koepels,
de kerken, de stille monumenten in de beklemmende
onbruik dat het gebruik van mensen is
het ontwortelt de rustgevende muren, de
poëtische ellebogen van de steegjes in de binnentuinen,
de overgebleven huisjes in tinten van puimsteen
of muis, waar vijgen, roodlof gelukkig
overwinteren de kasseien met hun grimmige
gras, de districten die eeuwig leken
in hun bijna menselijke trekken
van baksteengrijs of mager terracotta:
alles vernietigt de vulgaire stroom
van de vrome eigenaren van kavels:
deze hondenharten, deze ontheiligende ogen,
deze verachtelijke leerlingen van een verdorven Jezus
in de Vaticaanse salons, in de oratoria,
in de voorkamers van de ministers, op de preekstoelen:
versterkt door een volk van dienaren.
Hoe ver is hij gekomen van de
puur innerlijke tumulten van zijn hart,
en van het landschap van sleutelbloemen en scheuten
van het moederlijke Friuli, de brand-zoete
nachtegaal van de katholieke kerk!
Zijn heiligschennende, maar religieuze liefde
het is niet meer dan een herinnering, een retorica:
maar hij is het die stierf, niet ik, van woede,
van teleurgestelde liefde, van krampachtige angst
voor een traditie die elke dag wordt gedood
door degenen die haar willen verdedigen;
en met hem stierf een geglimlacht land
als een religieus licht, met zijn
boerenklaarte van velden en boerderijen;
een moeder die zachtaardig en oprecht was
is gestorven, nooit beroerd door een tijd van louter kwaad;
en een tijdperk van ons bestaan is gestorven, waarin,
in een wereld die voorbestemd is om te vernederen
er nog moreel licht en verzet was.
door Pier Paolo Pasolini
vertaald door NKdeE Vertaaldienst
tekstbron: RK-vertaling
opgenomen in WEEKBLADEN #58 - gift
vertaling: di 'La Religione del mio tempo' vertaald door NKdeE Vertaaldienst
Stuur uw bijdragen (enkel tekst aub, geen prentjes) voor de WEEKBLADEN naar weekbladen@radioklebnikov.be
Ontdek onze CD-collectie
op BANDCAMP!
